Δέκα ταινίες για το Ολοκαύτωμα

Η λίστα του Σίντλερ

«Η Λίστα του Σίντλερ» (πρωτότυπος τίτλος: «Schindler's List») είναι μια ταινία παραγωγής του 1993 του Στίβεν Σπίλμπεργκ για τον Όσκαρ Σίντλερ, ένα Γερμανό βιομήχανο που έσωσε τις ζωές χιλίων Εβραίων εργατών που δούλευαν για αυτόν.

Ο Γερμανός Όσκαρ Σίντλερ φτάνει στην κατεχόμενη από τους Γερμανούς Πολωνία με στόχο να πλουτίσει από τον πόλεμο. Ενεργώντας προς αυτήν την κατεύθυνση στήνει μια βιομηχανία που προμηθεύει εφόδια στο γερμανικό στρατό και η οποία δημιουργείται με εβραϊκά κεφάλαια, διευθύνεται από Εβραίους και στην οποία δουλεύουν Εβραίοι από το γκέτο της Κρακοβίας. Η δυνατότητα μιας τέτοιας εργασίας από την άλλη αποτελεί για τους Εβραίους του γκέτο μια «διέξοδο» από το βέβαιο θάνατό τους. Στην εκκαθάριση του γκέτο της Κρακοβίας οι Εβραίοι του Σίντλερ γλιτώνουν από τη μεταφορά τους στα στρατόπεδα θανάτου και την εξόντωσή τους. Παρ’ όλα αυτά θα αναγκαστούν να ζουν από εδώ και στο εξής στο στρατόπεδο συγκέντρωσης του Πλαστσόφ. Σταδιακά ο Σίντλερ απομακρύνεται από τη ναζιστική αντιμετώπιση των Εβραίων και προσπαθεί να προστατέψει όσους εργάζονται για αυτόν, δωροδοκώντας και εξαγοράζοντας τους ναζί αξιωματούχους και τα Ες-Ες. Το τέλος του πολέμου βρίσκει τον Όσκαρ Σίντλερ κατεστραμμένο οικονομικά, αλλά να έχει σώσει στο σύνολό τους σχεδόν τους Εβραίους που εργάζονταν για αυτόν.

Σκηνοθεσία: Στίβεν Σπίλπμεργκ. Πρωταγωνιστούν: Λίαμ Νίσον, Μπεν Κίνγκσλεϊ, Ρέιφ Φάινς. Η ταινία τιμήθηκε με επτά (07) βραβεία όσκαρ, μεταξύ των οποίων και τα όσκαρ καλύτερης ταινίας και σκηνοθεσίας. 

 

 

Η ζωή είναι ωραία

«Η Ζωή Είναι Ωραία» (πρωτότυπος τίτλος: «La Vita è Bella») είναι μια ταινία παραγωγής του 1997 σε σκηνοθεσία Ρομπέρτο Μπενίνι. Η ιστορία αφηγείται την ιστορία του Γκουίντο, ενός Ιταλού Εβραίου ο οποίος προσπαθεί να σώσει το γιο του από το γερμανικό στρατόπεδο συγκέντρωσης του Μπέργκεν – Μπέλσεν, όπου έχουν μεταφερθεί και οι δύο.

Ο Ιταλοεβραίος Γκουίντο είναι παντρεμένος με τη μη Εβραία Ντόρα και από το γάμο τους έχουν ένα γιο, τον Τζιότζε. Όταν, μετά την ανατροπή του Μουσολίνι το Σεπτέμβριο του 1943, οι Γερμανοί αποκτούν τον έλεγχο ενός σημαντικού τμήματος της Ιταλίας ο Γκουίντο και ο γιος του μεταφέρονται στο στρατόπεδο συγκέντρωσης του Μπέργκεν – Μπέλσεν. Τους ακολουθεί με τη θέλησή της η μητέρα του, η οποία όμως απομακρύνεται από τον άντρα και το παιδί της, περιοριζόμενη στο στρατόπεδο των γυναικών. Εκεί, στο στρατόπεδο των αντρών, ο Γκουίντο, για να σώσει το γιο του, τον κρύβει και προσπαθεί να κάνει το παιδί να μην καταλάβει ούτε πού βρίσκεται ούτε τι πραγματικά συμβαίνει. Για αυτό του λέει πώς πρόκειται για ένα παιχνίδι στο οποίο αυτοί είναι οι καλοί και οι φύλακες του στρατοπέδου οι κακοί, ενώ στόχος τους είναι να κερδίσουν χίλιους πόντους· αν κλάψει, αν παραπονεθεί, αν αναζητήσει τη μητέρα του θα χάσουν πόντους και το δώρο, που είναι ένα τανκ. Χάρη σε αυτήν την ιστορία ο Γκουίντο καταφέρνει να πείσει το γιο του και να τον σώσει. Ωστόσο, μέσα στο χάος που επικρατεί κατά τις μάχες για την απελευθέρωση του στρατοπέδου από τα αμερικανικά στρατεύματα ο Γκουίντο σκοτώνεται. Το παιδί όμως σώζεται και ξαναβρίσκει τη μητέρα του.

Σκηνοθεσία: Ρομπέρτο Μπενίνι. Πρωταγωνιστούν: Ρομπέρτο Μπενίνι, Νικολέτα Μπράσκι, Τζιόρτζιο Κανταρίνι. Η ταινία τιμήθηκε με τρία (03) βραβεία όσκαρ, μεταξύ των οποίων και το όσκαρ καλύτερης ξενόγλωσσης ταινίας.

 

Το αγόρι με τη ριγέ πιτζάμα

«Το αγόρι με τη ριγέ πιτζάμα» (πρωτότυπος τίτλος: «The Boy in the Stripped Pajamas») είναι μια ταινία παραγωγής του 2008 σε σκηνοθεσία Μαρκ Χέρμαν.

Η ταινία αφορά στη φιλία ανάμεσα σε δύο οκτάχρονα αγόρια, του Γερμανού Μπρούνο και του Εβραίου Λεόν. Η οικογένεια του Μπρούνο μετακομίζει από το Βερολίνο στο Άουσβιτς, όταν μετατίθεται εκεί ο πατέρας του. Το καινούριο τους σπίτι βρίσκεται δίπλα στο στρατόπεδο. Εκεί ο οκτάχρονος Μπρούνο, αρχίζοντας να εξερευνά το νέο τόπο κατοικίας τους, ανακαλύπτει το στρατόπεδο και έρχεται σε επαφή με ένα συνομήλικό του αγόρι, τον Εβραίο Λεόν, που φοράει τη ριγέ στολή των έγκλειστων στο στρατόπεδο. Σταδιακά δημιουργείται μια φιλία ανάμεσα στα δύο παιδιά. Τελικά ο Μπρούνο παραβιάζει το συρματόπλεγμα που τον χωρίζει από τον Λεόν και έρχεται σε επαφή με το στρατόπεδο, τον κόσμο που ζει ο Εβραίος φίλος του με τις «ριγέ πιτζάμες».   

Σκηνοθεσία: Μαρκ Χέρμαν. Πρωταγωνιστούν: Άζα Μπάτερφιλντ, Ζακ Ματούν Ο Μπράιαν.

 

Αντίο παιδιά

Το «Αντίο παιδιά» (πρωτότυπος τίτλος: «Au revoir, les enfants») είναι μια ταινία παραγωγής του 1987 σε σκηνοθεσία Λουί Μαλ.

Η ταινία παρουσιάζει τη ζωή σε ένα καθολικό σχολείο της Γαλλίας, όπου φοιτούν, ως εσωτερικοί μαθητές, αγόρια εύπορων γαλλικών οικογενειών. Στη διάρκεια της γερμανικής κατοχής σε αυτό το σχολείο θα βρει καταφύγιο ο Γαλλοεβραίος Ζαν Μπονέ, για να κρυφτεί από τις ναζιστικές διώξεις και την εκτόπιση. Εκεί, ο Ζαν Μπονέ γνωρίζεται και γίνεται φίλος με τον Γάλλο Ζιλιάν Κουεντέν. Οι δρόμοι τους θα χωρίσουν όμως βίαια, λίγο πριν από την απελευθέρωση της Γαλλίας από τα συμμαχικά στρατεύματα, εξαιτίας ενός αθώου λάθους του Ζιλιάν Κουεντέν, γεγονός που θα σημαδέψει τη ζωή και τη μνήμη του τελευταίου.

Σκηνοθεσία: Λουί Μαλ. Πρωταγωνιστούν: Γκασπάρ Μανές, Ραφαέλ Φειτό, Φιλίπ Μοριέ – Ζεϊνού. Η ταινία κέρδισε το πρώτο βραβείο, το Χρυσό Λέοντα, στο Φεστιβάλ της Βενετίας το 1987.

 

Αμήν.

Το «Αμήν.» (πρωτότυπος τίτλος: «Amen.») είναι μια ταινία παραγωγής του 2002 σε σκηνοθεσία του Κώστα Γαβρά. Πρέπει να σημειωθεί η τελεία που συνοδεύει τον τίτλο.

Η ταινία αφηγείται την ιστορία του Γερμανού χημικού και μέλος των Ες-Ες Κουρτ Γκερστάιν, ο οποίος, όταν ανακάλυψε πώς χρησιμοποιείται το αέριο Ziklon B για την εξόντωση των Εβραίων στους θαλάμους αερίων, προσπάθησε, χωρίς όμως επιτυχία, να ευαισθητοποιήσει την Καθολική Εκκλησία ενημερώνοντας τον Πάπα Πίο ΙΒ΄ σχετικά με τη δολοφονία των Εβραίων, ρισκάροντας την ασφάλεια και τη δική του και τη της οικογένειάς του.

Σκηνοθεσία: Κώστας Γαβράς. Πρωταγωνιστούν: Ούλριχ Τουκούρ, Ματιέ Κασοβίτς, Ούλριχ Μούχε.

Ο πιανίστας

«Ο πιανίστας» (πρωτότυπος τίτλος: «The Pianist») είναι μια ταινία παραγωγής του 2002 σε σκηνοθεσία Ρομάν Πολάνσκι.

Η ταινία αφηγείται τη ζωή του Βλαντισλάβ Σπίλμαν, ενός Πολωνού Εβραίου πιανίστα στη Βαρσοβία. Με την κατάληψη της Πολωνίας από τους Γερμανούς το Σεπτέμβριο του 1939 η ζωή του αλλάζει άρδην, όπως και όλων των Πολωνών Εβραίων: οι περιορισμοί που υφίστανται οι Πολωνοεβραίοι είναι συνεχείς, για να ακολουθήσει το «σημάδεμά» τους από τους ναζί με το κίτρινο άστρο, ο εγκλεισμός τους στο γκέτο, η πείνα, η σταδιακή χειροτέρευση της ζωής τους που φτάνει στην εξαθλίωση και, τελικά, ο εκτοπισμός της συντριπτικής πλειοψηφίας των Εβραίων από το γκέτο της Βαρσοβίας στο στρατόπεδο θανάτου της Τρεμπλίνκα για την τελική εξόντωσή τους. Ο Βλαντισλάβ Σπίλμαν τελευταία στιγμή μπόρεσε να αποφύγει τον εκτοπισμό και παραμένει στο γκέτο, μαζί με όσους οι Γερμανοί έκριναν ικανούς για εργασία ως εργάτες – σκλάβους και για αυτό ανέβαλαν τη δολοφονία τους. Μοναδική του επιδίωξη είναι η προσωπική του επιβίωση. Ακολουθεί η εξέγερση των Εβραίων στο γκέτο της Βαρσοβίας το 1943 και η ολική καταστροφή του γκέτο από τις γερμανικές δυνάμεις, από την οποία ο Βλαντισλάβ Σπίλμαν θα επιβιώσει. Θα συνεχίσει να κρύβεται από τους Γερμανούς και να επιβιώνει χάρη στη βοήθεια που του προσφέρουν Πολωνοί φίλοι του που συμμετέχουν στην αντίσταση κατά των Γερμανών. Το φθινόπωρο του 1944 ακολουθεί η εξέγερση των Πολωνών κατά των Γερμανικών στρατευμάτων και η βίαιη καταστολή της, γεγονός που σήμανε και την καταστροφή μεγάλου τμήματος της πόλης της Βαρσοβίας. Ο Βλαντισλάβ Σπίλμαν συνεχίζει την προσπάθειά του να επιβιώσει μέσα στα ερείπια και να βρει την απαραίτητη τροφή για τη συντήρησή του. Σε μια από αυτές τις προσπάθειές του γίνεται αντιληπτός από ένα Γερμανό αξιωματικό, ο οποίος όμως δεν τον συλλαμβάνει ούτε τον καταδίδει, αλλά του ζητάει να παίξει πιάνο, ενώ στη συνέχεια τον βοηθάει στον αγώνα του για επιβιωση. Τελικά, τα σοβιετικά στρατεύματα εισέρχονται στην ερειπωμένη Βαρσοβία, γεγονός που σηματοδοτεί το τέλος των δεινών του Βλαντισλάβ Σπίλμαν.

Σκηνοθεσία: Ρομάν Πολάνσκι. Πρωταγωνιστούν: Έντριαν Μπρόντυ, Τόμας Κρέτσμαν, Φρανκ Φίνλεϋ, Μορίν Λίπμαν. Η ταινία τιμήθηκε με τρία βραβεία όσκαρ, μεταξύ των οποίων και το βραβείο σκηνοθεσίας και πρώτου αντρικού ρόλου, αλλά και με το Χρυσό Φοίνικα του Φεστιβάλ των Καννών. 

Η εκλογή της Σόφι

«Η εκλογή της Σόφι» (πρωτότυπος τίτλος: «Sophie's Choice») είναι μια ταινία παραγωγής του 1982 σε σκηνοθεσία Άλαν Πάκουλα.

Η υπόθεση διαδραματίζεται στη Νέα Υόρκη το 1947 και η ιστορία αφηγείται την ιστορία ενός ζευγαριού της Σόφι και του Νέιθαν. Η Σόφι είναι μια Πολωνή Εβραία, που κατάφερε να γλιτώσει από το Άουσβιτς, και προσπαθεί να ξαναρχίσει τη ζωή της από την αρχή στις ΗΠΑ, δίπλα στο σύζυγό της, έναν Αμερικανοεβραίο βιολόγο που έχει πάθος με τις ιστορίες για το Ολοκαύτωμα. Σε ένα γειτονικό διαμέρισμα μετακομίζει ο Στίνγκο, ένας νεαρός που φιλοδοξεί να γίνει συγγραφέας, ο οποίος σταδιακά γνωρίζεται και ερωτεύεται τη Σόφι. Μόνο που η ζωή της Σόφι δεν είναι καθόλου εύκολη, αφού πρέπει να ξεπεράσει και να συμφιλιωθεί με όσα βίωσε στο πρόσφατο παρελθόν της στην Πολωνία. Ο Στίνγκο προσπαθεί να ανακαλύψει τι συμβαίνει με τη Σόφι, αλλά αυτό το γεγονός γεννά πολύ δύσκολες στιγμές για τη Σόφι, η οποία γνωρίζει όμορφες και άσχημες στιγμές με αυτούς τους δύο άντρες, μέχρι την τελική της επιλογή.

Σκηνοθεσία: Άλαν Πάκουλα. Πρωταγωνιστούν: Μέριλ Στριπ, Κέβιν Κλάιν, Πίτερ ΜακΝίκολ. Η Μέριλ Στριπ βραβεύτηκε με όσκαρ πρώτου γυναικείου ρόλου για την ερμηνεία στην ταινία. 

Σφραγισμένα χείλη

Τα «Σφραγισμένα χείλη» (πρωτότυπος τίτλος: «The Reader») είναι μια ταινία του 2008 σε σκηνοθεσία Στίβεν Ντάλντρι.

Η ταινία αφηγείται την ιστορία του Μάικλ, ενός Γερμανού δικηγόρου και της σχέσης του με τη Χάνα Σμιτ, μιας μεγαλύτερης σε ηλικία γυναίκας. Στα 1958 η Χάνα Σμιτ, εισπράκτορας σε τραμ, βοηθάει τον έφηβο Μάικλ ο οποίος είναι βαριά άρρωστος να επιστρέψει στο σπίτι του. Τρεις μήνες μετά, και αφού έχει αναρρώσει, αυτός την  επισκέπτεται στο σπίτι της για να την ευχαριστήσει για τη βοήθεια που του πρόσφερε. Μια ερωτική σχέση δημιουργείται ανάμεσα στο νεαρό έφηβο και στη μεγαλύτερή του σε ηλικία γυναίκα, μια σχέση που θα σημαδευτεί από τη διάθεση της να τον ακούει να της διαβάζει λογοτεχνία. Όμως η Χάνα Σμιτ εξαφανίζεται ξαφνικά χωρίς να αφήσει κανένα ίχνος για το πού μπορεί να βρίσκεται.

Στα μέσα της δεκαετίας του 1960 αυτός σπουδάζει νομικά και την ξανασυναντάει κατηγορούμενη ως ναζί και μέλος των Ες-Ες για εγκλήματα κατά των Εβραίων. Η νέα συνάντηση τον ταράζει, καθώς ανακαλύπτει το παρελθόν της, αλλά και το ότι αυτή ήταν και παραμένει αναλφάβητη. Το παρελθόν της σχέσης του ξαναζωντανεύει, μαζί με το παρελθόν της χώρας του, η οποία για χρόνια δε θέλησε να το αντιμετωπίσει και να στοχαστεί πάνω σε αυτό.  Παρ’ όλα αυτά δεν κάνει τίποτα που θα μπορούσε να τη βοηθήσει και αυτή καταδικάζεται ως εγκληματίας πολέμου.

Ευρισκόμενη πια στη φυλακή αρχίζει να λαμβάνει από αυτόν κασέτες στις οποίες της διαβάζει τα αγαπημένα τους κείμενα. Σταδιακά αυτή παίρνει την απόφαση να αντιμετωπίσει τον αναλφαβητισμό της και χάρη σε αυτές τις κασέτες αρχίζει να μαθαίνει να γράφει, για να του στείλει μετά από χρόνια το πρώτο της γράμμα. Η Χάνα Σμιτ θα πεθάνει στη φυλακή. Ο θάνατός της θα σηματοδοτήσει και τη διαδικασία στοχασμού για το παρελθόν του ίδιου και της χώρας του, αλλά κυρίως του το ρόλο του σε αυτά.

Σκηνοθεσία: Στίβεν Ντάλντρι. Πρωταγωνιστούν: Κέιτ Γουίνσλετ, Ρέιφ Φάινς, Ντέιβιντ Κρος, Μπρούνο Γκαντς.   

 

Ο θρίαμβος της θέλησης

«Ο θρίαμβος της θέλησης» (πρωτότυπος τίτλος: «Triumph of the Spirit») είναι μια ταινία του 1989 σε σκηνοθεσία του Ρόμπερτ Γιανγκ.

Η ταινία αφηγείται τη ζωή του Έλληνα Εβραίου Σάλομον Αρούχ, ο οποίος γεννήθηκε στη Θεσσαλονίκη το 1923, σε ηλικία δεκατεσσάρων ετών κέρδισε τον πρώτο αγώνα πυγμαχίας και στα δεκαεπτά του έγινε μέλος της ελληνικής εθνικής ομάδας πυγμαχίας στην κατηγορία των ελαφρών και μέσων βαρών. Το 1943 ο Σάλομον Αρούχ εκτοπίστηκε μαζί με την οικογένειά του στο στρατόπεδο του Άουσβιτς. Εκεί, όταν οι Γερμανοί ανακάλυψαν ότι αυτός ήταν πυγμάχος, τον χρησιμοποίησαν στους αγώνες πυγμαχίας που οργάνωναν για να διασκεδάσουν. Σε αυτούς οι κρατούμενοι πυγμαχούσαν για να κερδίσουν τη σωτηρία τους, ενώ ο ηττημένος είχε σίγουρη τη θανάτωσή του. Οι Εβραίοι πυγμάχοι αγωνίζονταν για τη σωτηρία τους, για επιπλέον ψωμί την ημέρα του αγώνα, για ένα επιπλέον πιάτο σούπα καθημερινά και μια ημέρα ξεκούρασης από τα καταναγκαστικά έργα για να προπονηθούν. Ο Σάλομον Αρούχ κατάφερε να βγει νικητής πολλές φορές και να επιβιώσει από τα γερμανικά στρατόπεδα συγκέντρωσης και θανάτου χάρη όχι μόνο στις ικανότητές του στο μποξ, αλλά και στη δύναμη της θέλησής του.

Ο τίτλος της ταινίας εξάλλου είναι σκόπιμα επιλεγμένος από τους δημιουργούς της καθώς παραπέμπει στην ομότιτλη ταινία της Γερμανίδας σκηνοθέτριας Λένι Ρίφενσταλ, η οποία θεωρείται η σημαντικότερη ταινία της ναζιστικής προπαγάνδας. Αν στην ταινία της Ρίφενσταλ η «δύναμη της θέλησης» είναι αυτό που εκφράζει το βίαιο και εγκληματικό ναζιστικό καθεστώς στην ταινία που του Ρόμπερτ Γιανγκ είναι η προσπάθεια του Σάλομον Αρούχ να επιβιώσει, μαχόμενος για τη ζωή του και την αξιοπρέπειά του.

Σκηνοθεσία: Ρόμπερτ Γιανγκ. Πρωταγωνιστούν: Ουίλιαμ Νταφόε, Έντουαρντ Τζέιμς Όλμος, Ρόμπερτ Λότζια.