Κυριακή 2 Μαρτίου 2014

Μερικές σκέψεις για το ρατσιμό


Στην καθημερινή μας ζωή με τον όρο «ρατσισμός» αναφερόμαστε συνήθως σε μια σειρά από αντιλήψεις, στάσεις, συμπεριφορές και μέτρα, τα οποία αναγκάζουν ορισμένους ανθρώπους ή ομάδες ανθρώπων να ζουν στο περιθώριο της κοινωνίας ή και έξω από αυτήν, μην έχοντας πρόσβαση ή έχοντας περιορισμένη πρόσβαση στα κοινωνικά αγαθά που έχουν οι υπόλοιποι· και αυτό μόνο και μόνο επειδή είναι διαφορετικοί από εμάς, «ανήκουν» δηλαδή σε κάτι που εμείς το θεωρούμε «διαφορετικό». Ο ρατσισμός έχει σχέση με τις αρνητικές προκαταλήψεις που μπορεί να έχουμε για ορισμένα άτομα ή ομάδες, με την αρνητική στάση απέναντί τους, αλλά κυρίως βασίζεται στην αντίληψη ότι όλοι οι άνθρωποι δεν είναι ίσοι, αλλά αντίθετα υπάρχουν κάποιοι που είναι «ανώτεροι» και κάποιοι άλλοι που είναι «κατώτεροι» και για αυτό οι πρώτοι μπορούν να συμπεριφέρονται αρνητικά στους δεύτερους, με συμπεριφορές που περιλαμβάνουν ακόμα και τη βία.
Το φαινόμενο του ρατσισμού παρουσιάζεται στην καθημερινή μας ζωή με ποικίλες μορφές και άλλους τόσους τρόπους. Οι άνθρωποι είναι διαφορετικοί μεταξύ τους, αλλά αυτό δε σημαίνει ότι κάποιοι, για αυτό το λόγο, είναι ανώτεροι από τους άλλους. Υιοθετώντας αυτή την αντίληψη και αυτή τη στάση προσπαθούν να βρουν τρόπο να εκδηλώσουν αυτή την «ανωτερότητά» τους, τονίζοντας την «κατωτερότητα» των άλλων, τους οποίους θέλουν να «ξεχωρίσουν», να τους κάνουν διακριτούς με οποιοδήποτε τρόπο, τοποθετώντας τους με κάθε τρόπο στο περιθώριο ή και έξω από την κοινωνία που οραματίζονται. Λέγοντας ρατσισμό εννοούμε κάθε μορφή διάκρισης και διαχωρισμού των ανθρώπων με βάση το φύλο, το χρώμα, την καταγωγή, τη θρησκεία, το σεξουαλικό προσανατολισμό, την ύπαρξη ειδικών αναγκών, την πολιτική τοποθέτηση. Είναι η θεωρία που δέχεται και υποστηρίζει την κοινωνική ανισότητα με βάση τις διακρίσεις. Και μέρος της μπορεί να θεωρηθεί και ο εθνικισμός.
Πώς μπορούμε να σταθούμε απέναντι στο πρόβλημα του ρατσισμού και να το αντιμετωπίσουμε; Πρώτα πρέπει να συνειδητοποιήσουμε το πρόβλημα. Και σε αυτό βοηθάει η ανθρωπιστική καλλιέργεια, η μόρφωση και η παιδεία των ανθρώπων και η αντίστοιχη αγωγή από την οικογένεια. Βασική παράμετρος είναι η κοινωνική συνείδηση και η αλλαγή της νοοτροπίας μας, τοποθετώντας και αποδεχόμενοι το συλλογικό συμφέρον πάνω από το όποιο ατομικό δικό μας συμφέρον. Έτσι θα εμπεδωθεί η έννοια της ισότητας και της κοινωνικής δικαιοσύνης. Παράλληλα, πρέπει να υπάρχει κρατική μέριμνα για τα άτομα και τις ομάδες που υφίστανται ρατσιστικές διακρίσεις, ενώ και τα ΜΜΕ πρέπει να στρατευτούν σε αυτό το σκοπό και να ενημερώνουν σωστά τους πολίτες για αυτά τα θέματα. Ακόμη, οι πνευματικοί άνθρωποι πρέπει να σταθούν δίπλα σε αυτήν την προσπάθεια και να μιλήσουν για αυτά τα θέματα, ενώ και οι μεγαλύτεροι με τη στάση τους να λειτουργήσουν υποδειγματικά απέναντι στους νέους. Η επικράτηση διεθνιστικών στάσεων και πρακτικών σε συλλογικό και σε ατομικό επίπεδο βοηθάει να αναπτυχθούν δίαυλοι επικοινωνίας με τους άλλους και να τους γνωρίσουμε, να μάθουμε τα προβλήματά του και τον τρόπο που σκέφτεται, ώστε να διαπιστωθεί ότι αυτά που μπορεί να μας ενώνουν είναι πολύ περισσότερα από αυτά που μπορεί να φαίνεται ότι μας χωρίζουν. Ακόμη δεν πρέπει να είμαστε αδρανείς, αλλά αντίθετα να υποστηρίζουμε και να συμμετέχουμε σε διεθνείς δράσεις ενάντια σε όσους καταπατούν τω ανθρώπινα δικαιώματα και δε σέβονται την ανθρώπινη υπόσταση του κάθε ατόμου. Σημαντικό όπλο στη μάχη κατά του ρατσισμού είναι η ενίσχυση της δημοκρατίας και των δημοκρατικών θεσμών, η σωστή και ανεξάρτητη λειτουργία του θεσμού της δικαιοσύνης και ο κάθε είδους στιγματισμός ανάλογων φαινομένων.
Παρακάτω μπορείτε να δείτε δύο ταινίες μικρού μήκους στο ρατσισμό. Η πρώτη με τον τίτλο «Hunted», «Κυνηγημένος», είναι του Raphael Neubert και η δεύτερη του Joe Goff.
Τις παραθέτουμε μαζί γιατί νομίζουμε ότι η δεύτερη δίνει την απάντηση στο «γιατί» της πρώτης. 

 
Ελευθερία Πασχαλίδη - Ζωή Φουρτούνη, Α3

Δεν υπάρχουν σχόλια:

Δημοσίευση σχολίου